Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Suriye ile yeni dönem mesajı: ‘Temenni ediyorum ki yakın bir zamanda somut adımları atarız’ – Haber Gönder

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi için gittiği ABD’nin başkenti Washington’dan İstanbul’a geldi. Hususi tayyare “TUR” ile Mustafa Kemal Atatürk Havalimanı’na gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı, İstanbul Valisi Davut Gül, AK Parti İstanbul İl Başkanı Osman Nuri Kabaktepe ve öteki ilgililer karşıladı. Uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunmuş oldu.

İşte Erdoğan’ın ABD dönüşü gazetecilere yapmış olduğu açıklamalar:

NATO ZİRVESİ DEĞERLENDİRMESİ

“NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi münasebetiyle gerçekleştirdiğimiz Vaşington ziyaretini tamamladık. NATO’nun 75. kurum yıl dönümü törenlerine katıldık. İcra ettiğimiz bu zirve ise ittifakın birlik ve insicamının sergilenmesi noktasında yararlı oldu. Zirve kapsamında hangi mevzuları görüştüğümüzü, hangi kararları aldığımızı basın toplantımızda da etraflıca sizlerle paylaştım. Bunlara ilave olarak burada birkaç hususa ek olarak değinmek isterim. Terör mevzusunda ödediğimiz bedelleri tüm dünya biliyor. Müttefiklerimizden teröre karşı verdiğimiz mücadelede samimi dayanışma beklediğimizi burada bir kez daha vurguladım. Ek olarak müdafa endüstri ticaretinin önündeki kısıtlamaların hızlıca kaldırılması icap ettiğini ifade ettim. Bildiğiniz şeklinde NATO’nun Vilnius Zirvesi’nde tüm müttefikler bu yönde taahhüt vermişlerdi. Aradan geçen sürede taahhütleri doğrultusunda lüzumlu adımları atan müttefiklerimiz de çoğunluktaydı. Sadece bazı NATO üyeleri verdikleri laflara karşın, menfi tutumlarını değiştirmedi. Bu duruma hem ilk oturumda hem de zirve esnasında gerçekleştirdiğim ikili görüşmelerde bilhassa temas ederek, görüştüğüm liderlere bu tarz şeyleri anlattım. “NATO müttefikleri içinde artık kısıtlamaları konuşmak istemiyoruz.” dedim. Ukrayna-Rusya cenginde ilk günden bu yana sürdürdüğümüz dengeli tavrımız esasen tüm liderlerce malum. Ukrayna şeklinde Rusya Federasyonu da bizim komşumuzdur. Kuvvetli bağlarımızın olduğu bir ülkedir. Her iki ülkeyle de oldukca boyutlu ilişkilerimiz mevcuttur. Muharebeye karşın bunların korunmasına da ehemmiyet veriyoruz. Daha çok kan dökülmeden diplomasiye dönülmesi ve görüşme zemini hazırlanması gerektiğine dikkat çektim. Bu doğrultuda İstanbul sürecini devam ettirmeye hazır olduğumuzu vurguladım. Bildiğiniz şeklinde Hollanda eski Başbakanı Mark Rutte, NATO’nun yeni Genel Sekreteri olarak atama edildi. Adaylık sürecinde ülkemizi ziyaret eden Rutte’ye hassasiyetlerimizi ve beklentimizi ifade etmiştim. Kendisinin bu istikamette hareket edeceğine inanıyorum. 1 Ekim’de görevi devredecek olan kıymetli dostum Genel Yazman Jens Stoltenberg’le de tabiatıyla bir araya geldik. Son 10 yılda yapmış olduğu fedakâr emek harcamalar ve ülkemizle geliştirdiği yakın iş birliği sebebiyle teşekkürlerimizi ilettim. Zirve vesilesiyle birçok devlet ve hükümet başkanıyla ikili görüşmeler gerçekleştirdim. Ziyaretimizin ve temaslarımızın hayırlara vesile olmasını arzuluyorum. “

SORU: NATO’nun 75. yılı algı edildi, dünyanın mevcut durumunda NATO’nun, iddialarına nispetle işlevini iyi mi değerlendiriyorsunuz? NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg “müdafa sanayii dahilinde yeni olanak ve yeteneklerin değerlendirilmesi” yönünde ikazlarda bulunmuş oldu, siz de İstanbul’dan hareket ederken aynı şeyi söylediniz. Stoltenberg’in bahsetmiş olduğu bu müdafa kime karşı, neye karşı?
“Dünya hızlıca bir değişiklik yaşıyor. Bu süratli değişiklik içinde güçler bilhassa büyük rol oynuyor. Kuvvetli olanların cirit attığı bir dünya düzeni ile karşı karşıyayız. Sözgelişi Rusya, Çin ile dayanışma içinde. Bu durum Batı’yı ciddi manada rahatsız ediyor. Batı, Ukrayna’ya gerek parasal, gerekse ayni noktada tüm imkanlarıyla, tabanca, cephane dahil her türlü desteği veriyor. Tüm bu desteklere karşın şu anda Ukrayna’da bekledikleri neticeyi hemen hemen alabilmiş değiller. Bu aşamada en büyük güvenceleri NATO’nun varlığı. NATO büyük bir güç ve onları birazcık rahatlatıyor. Bu Batılı ülkelerin başlangıcında ABD Birleşik Devletleri geliyor. ABD’nın yanında Almanya, Fransa, İngiltere şeklinde Batı ülkeleri yer ediniyor. Böylece bu güç takviye oluyor. Bu takviyeye karşın büyük güç rekabetinde arzu ettikleri neticeyi elde edemeyişleri bu ülkeleri ister istemez belli bir noktaya taşıyor. Burada Türkiye olarak bizim konumumuz ise değişik. Biz, hem Rusya hem Ukrayna ile yazışma halindeyiz. Bunu yaparken de mümkün olduğunca adilane yaklaşmanın gayreti içerisindeyiz. Bu durum ara sıra Rusya’yı da Ukrayna’yı da rahatsız edebiliyor. Fakat biz diyoruz ki, “Her ikiniz hem bizlere komşusunuz, geçmişten bu yana aramızda ciddi münasebetlerimiz var. Mesela Karadeniz Tahıl Koridorunda adil bir adım attık. Rusya’nın da Ukrayna’nın da taleplerini karşıladık. “Batı’ya bu tahıl koridorundan aldıklarınızdan verin fakat bunun yanında Afrika’ya da verin, Türkiye olarak siz de alın.” dediler. Ikimiz de bunu elimizden geldiğince hayata geçirmeye çalıştık. Şimdi diyoruz ki; tahıl koridorunu biz tekrardan açalım. Şimdi bunun görüşmelerini hem Rusya hem Ukrayna’yla yapıyoruz. Hemen hemen bu mevzuda bir netice alamadık. Rusya Devlet Başkanı Sayın Putin’le son görüşmem bunun üzerindeydi. NATO Zirvesinde Ukrayna Devlet Başkanı Sayın Zelenski ile gene bu mevzuları görüştük. Ukrayna tarafıyla da tahıl koridorunu çalıştırmak istiyoruz. Temenni ederim ki bu koridoru tekrardan işletmeye başlarız. “

SORU: NATO içinde nevi şahsına münhasır bir yerimiz var. Peki NATO ile kurduğumuz münasebet ne kadar adil ve dengeli sizce? Yarar – maliyet analizi yaptığınızda, NATO’ya verdiklerimiz ve aldıklarımızı karşılaştırma ettiğinizde bir mütekabiliyet söz konusu mi?
“Bir fayda-maliyet analizinde Türkiye olarak biz mütekabiliyet ilkesine aykırı bir konuma düşmedik. Yalnız terörle mücadelede NATO’yu duruma müdahale etme noktasında hemen hemen netice alabilmiş değiliz. Bundan rahatsız olduğumuzu da Sayın Stoltenberg’e de onlarca defa ifade ettim. Bir NATO ülkesi olarak Batı’ya bu rahatsızlığımızı hep anlattık. Birinci derecede Almanya, Fransa, İngiltere, malum terörün belli seviyede destek alanı buldukları bölgeler. Bilhassa Almanya’ya bu tarz şeyleri etraflıca anlattık. Sözgelişi terörle mücadelede ülkemizin, dolayısıyla NATO’nun sınırlarının korunması ve tehditlerin bertaraf edilmesi noktasında bir çok süre yalnız bırakıldık. Bu şekilde de kalınmadı, NATO’nun sınırlarını tehdit eden teröristlere bu tehditlerini güçlendirici yardımlar yapılmış oldu, destek sunar verildi.
Bunlar oldukca pozitif bir tablo olarak karşımıza çıkmıyor. Öteki taraftan Almanya’yla bizim şu anda Akkuyu Nükleer Santrali için gelmesi ihtiyaç duyulan türbinlerin Alman gümrüğünde bekliyor olması şeklinde bir sıkıntımız var. Bu, bizi ciddi manada rahatsız etmiştir. Bunu Almanya Başbakanı Olaf Scholz’a ikili görüşmemde yine hatırlattım. Gerek Eurofighter Typhoon tayyare alım talebimizin karşılanmaması, gerek türbin mevzusu, gerekse bizim firkateynlerimizde kullanılan bazı makinelerin alınması hususunda ortaya çıkan sıkıntıları aşmamız gerekiyor. Gelişimleri takip edeceğiz.”

SORU: NATO Genel Yazman Yardımcılığı mevzusu da gündemde. 2010-2013 yılları arası bildiğime göre Türkiye’den Hüseyin Diriöz Genel Yazman Yardımcılığı yapmıştı, 2016-2020 içinde da Tacan İldem aynı görevi yapmış oldu. Yeni NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile görüşmede Türkiye’ye bir Genel Yazman Yardımcılığı verilmesi talebiniz oldu diye biliyoruz. Bakışı iyi mi, bu gerçekleşecek mi, gerçekleşirse belirlenmiş bir isim var mı?
“NATO Zirvesi sonrası düzenlediğim basın toplantısında da açık bir halde ifade ettim. Bunun sonucuna ne ben veriyorum ne Dışişleri Bakanımız Hakan Fidan veriyor. Bu konudaki talebimizi kendilerine ilettik. Sayın Rutte devir teslimden ilkin Türkiye’ye geleceğini söylemişti. Bu ziyaret gerçekleşirse orada yine bu mevzuları kendisiyle görüşeceğiz. Biz NATO’nun en mühim ülkelerinden biriyiz.
İttifakın bir arada olması ve etkinliğini muhafaza etmesi için oldukca kıymetli katkılar sunuyoruz. Genel Sekreterlik yapılanmasında Türkiye’nin de böylesi bir makamda temsil edilmesi olağandır. Nitekim Sayın Rutte de böylesi bir makamın Türkiye’ye yakışacağını ifade etmişti. Biz ülkemizden bir ismin Genel Yazman Yardımcısı olarak görevlendirilmesini bir tek ülkemizin o makamda temsil edilmesi için değil, bu nazik dönemlerde NATO’ya büyük katkı sağlayacağını düşündüğümüz için de istiyoruz.”*

ABD’DEN F-16 TEDARİKİ

SORU: Basın toplantısında da değindiniz fakat biz F-35 meselesinin iyi mi çözüleceğini merak ediyoruz. Programa geri dönüş mü söz mevzusu ya da F-16’yla ilgili bir mahsuplaşma mı olacak?
“Bizim burada önceliğimiz F-16 talebimizin karşılanması. Alt kümelerde değişik durumlar olabiliyor fakat biz oradaki parasal ilişkileri pek gündeme almak istemiyoruz. Şundan dolayı biz F-35 üstünden esasen ödememizi yaptık. Hatta 5 tane F-35 hangara da alınmıştı fakat ne yazık ki vaka değişik gelişti ve sonrasında ABD, bizim F16’larımızı da vermeme noktasına dahi gelmişti. Son görüşmede ABD Başkanı Biden “3-4 hafta içinde F-16 sorununu çözeceğim” dedi. Bizim için bu aşamada mühim olan F-16 mevzusudur. Bu uçakların ve parçalarının bizlere gelmesi halinde esasen bizim şu anda teknik kadrolarımız yeterlidir. Bu alanda tüm atölyelerimiz F-16 modernizasyonu mevzusunda oldukca oldukca başarı göstermiş. Bu süreci gerek biz, gerek ilgili bakanlarımız ve kurumlarımız yakından takip ediyor ve kısa sürede netice alabilmek için de çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”*

SORU: NATO Zirvesi öncesinde Şanghay İşbirliği Örgütü Devlet Başkanları Zirvesi’ndeydiniz. Türkiye’nin üye olma talebini de ifade ettiniz. Batı basınına baktığımızda da NATO üyesi ülkelerin liderleri içinde “Putin ile görüşebilen, tek önder” olarak sizi tanımladılar ve yorumladılar. Dolayısıyla Türkiye tam bir denge merkezinde görülüyor. Birazcık ilkin de Tahıl Koridoru’yla ilgili yeni emek harcamaları, Rusya-Ukrayna meselesindeki son durumu ifade ettiniz. Türkiye bu açıdan internasyonal siyaset bakımından da önümüzdeki bu netameli süreç bakımından da iyi mi bir denge politikası yürütüyor?
“Gerek Rusya, gerek Çin, hatta Belarus’la kırmadan, dökmeden münasebetlerimizi devam ettiriyoruz. Şanghay İşbirliği Teşkilatı Zirvesi’nde Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile oldukca samimi bir havada görüştük. Rusya Devlet Başkanı Sayın Putin’le de, Belarus Devlet Başkanı Sayın Lukaşenko ile de güzel görüşmelerimiz oldu. Tüm bu temasların bana gore getirisi er yada geç olacak. Bunu göreceğiz. Ayrıca bakan arkadaşlarımızın da görüşmeleri gerçekleşti. Partimizin üst düzey yönetimi Çin’deydi. Çin’de iktidar partisiyle üst düzey oldukca verimli görüşmeler yaptılar. Bu görüşmelerle ilgili dostlarım bana brifing verdiklerinde “kendilerine oldukca üst düzey muamelesi yaptıkları.” aktardılar. Bu denli güzel ve başarı göstermiş bir ziyareti arkadaşlarımız gerçekleştirmiş oldu. Arkasından da biz Sayın Şi Cinping ile Astana’da bir araya geldik. Onunla bu şekilde görüşmelerimizi yaptık. Kendisi bizi tekrardan Çin’e çağrı etti. Ben de kendisini ülkemize çağrı ettim. “Gelecek yıl iade i ziyaretimi yapayım.” dedi. Bu şekilde de aramızdaki gerek siyasal, gerek ticari tüm bu tarz şeyleri görüşme fırsatını da yakaladık. Şimdi büyük olasılıkla Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantısından sonrasında bizim bir Çin ziyaretimiz olabilir. Fakat 2025’te de inanıyorum ki Sayın Şi Cinping, bizlere iade-i ziyaretini yapmış olacaktır.”

“YAKIN BİR ZAMANDA SOMUT ADIMLARI DA ATARIZ”

SORU: Suriye ile ilişkilerin düzelmesine dair “Beşşar Esed’e davetimizi yapacağımızı belirtiyoruz” dediniz. NATO Zirvesi sonrası düzenlediğiniz basın toplantısında da “daveti yaptık yanıt bekliyoruz” şeklinde bir yaklaşımınız oldu. Bu davetin Ankara, İstanbul şeklinde bir yerde mi, yoksa sınır hattında bir bölgede mi gerçekleşmesi öngörülüyor? Rusya’nın bu yakınlaşmaya iyi mi baktığını biliyoruz fakat ABD ve İran cephesiyle ilgili bir tavır, bir tepki söz mevzusu mu?
“Görevi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’a verdim. Dışişleri Bakanım da şu anda muhataplarıyla görüşmek suretiyle işin tüm yol haritasını belirleyecekler. Ona gore de inşallah adımı atacağız. Biz Suriye’de adil bir barışın mümkün bulunduğunu düşünüyoruz. Suriye’nin toprak bütünlüğünün bizim de çıkarımıza bulunduğunu her fırsatta dile getiriyoruz. Suriye’de inşa edilecek hakkaniyetli bir sulh, en oldukca bizlere yarar sağlayacak. Bu inşa sürecinin en mühim adımı da Suriye ile yeni bir dönem başlatmaktan geçtiğini söylüyoruz. Şu ana kadar bu süreç pozitif istikamette gelişti. Temenni ediyorum ki yakın bir zamanda somut adımları da atarız. ABD ve İran’ın da bu olumlu gelişmelerden sevinç duyması ve çekilen onca acının son bulması için süreci desteklemesi gerekir. Biz komşumuzdaki yangını söndürmek için senelerdir çaba sarf ediyoruz. Suriye’nin bir ve tüm olarak yeni bir gelecek inşa etmesi için oluşacak iklimden kimsenin hastalık duymaması temel beklentimizdir. Bu süreci terör örgütleri zehirlemek için elinden geleni yapacaklardır. Provokasyonlar tertipleyip oyunlar kuracaklardır. Tüm bunların farkındayız ve hazırlıklıyız. Biz Suriye’de sulh istiyoruz ve barışın yanında olan herkesi de bu zamanı çağrımıza desteğe bekliyoruz.”

SORU: Irak’ta PKK terör örgütüne yönelik operasyonlarda terör örgütü üyelerinin köyleri, kasabaları, bazı yerleşim yerlerini ateşe vererek güneye çekildiklerine dair haberler geliyor. Kundaklama eylemleri yaptıkları ortaya çıktı. Bu saldırılarda da Bafel Talabani’ye yakın adların de olduğu, onlara ilişik peşmergelerden adların de olduğu haberleri çıktı. Bu mevzuda Erbil yönetimi tarafınca açıklamalar da yapılmış oldu. Ulusal Müdafa Bakanlığımızın da son günlerde “kilit kapanıyor” paylaşımları oldu. Sahadaki son durumu iyi mi değerlendiriyorsunuz. Bizimle paylaşacağınız notlar var mıdır?
“Irak ziyaretimizden sonrasında Irak yönetiminde ilk kez PKK ile savaşım mevzusunda sahada oldukca somut adımlar atıldığını gördük. PKK’nın faaliyetlerinin Irak’ta yasaklandığına dair açıklamayı Ulusal Güvenlik Kurulu’ndan geçirdiler. Şimdi bunun sahadaki yansımalarını görüyoruz. O ziyaretten sonrasında güvenlik güçlerimiz ile Erbil yönetiminin iş birliği sevinç verici. Irak’ta hem Müdafa Bakanlığıyla hem de haber alma örgütleriyle de iyi bir ilişkimiz var. Irak’taki kundaklama ve yangın faaliyetlerinin PKK tarafınca yapıldığını, Irak İçişleri Bakanlığı resmi olarak deklare etti. Bunun üstüne de Erbil yönetimi bunu teyit edici açıklamalar yapmış oldu. Bunlar yakın dönemde PKK ile mücadelede ilk kez ortaya çıkan gelişmeler. Dolayısıyla bu durum bizim açımızdan kafi değil fakat sevinç verici. Sonuçta ilerleyen bir süreç var. Irak’ta Süleymaniye yönetimi ile Erbil yönetimi arasındaki gerilim de devam ediyor. Erbil’e gittiğimizde de söyledik; Süleymaniye yönetimi PKK ile aralarına mesafe koymadıkça bizim Süleymaniye’ye karşı tavrımızda bir değişim olmayacak. Hava sahasına yönelik engelleme devam edecek. Biz onlara her vesileyle, “Süleymaniye tarafında bazı adımları atarsanız pozisyonumuzu değerlendiririz” dedik. Top şu anda onların sahasında.”

SORU: ABD Birleşik Devletleri’yle bir türlü istenilen düzeyde ilişki yürütemiyoruz. Bilhassa PKK, PYD ve FETÖ’ye olan yaklaşımlarından dolayı güvenilmez bir müttefiklik ilişkisi yürütmeye çalışıyoruz. Malum ABD’de yaklaşan bir seçim var Kasım ayında. Washington PKK, PYD’ye verdiği desteğin kılıfı olarak DEAŞ’la mücadeleyi ortaya koyuyor. Öteki taraftan FETÖ’ye de kol kanat geriyorlar. Buna bir bahane bile uydurmuyorlar. Bu aşamada ABD, Türkiye’yi yitirmek pahasına sizce neyin hesabını yapıyor olabilir?
“Bu mevzuları NATO Zirvesi’nde Sayın Biden ile konuşamadık. FETÖ’yle şu şekilde hesap var, bu şekilde hesap var, bu mevzulara girmedik. Şu anda esasen FETÖ ortada yok. Ne olduğu belli değil. Bir de üç buçuk ay sonrasında ABD’de bir seçim var. Bizim ajandamızda da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu var. Genel Kurul’da da dünya ne konuşuyor? Bu tarz şeyleri göreceğiz. Ikimiz de orada mesajlarımızı yine vereceğiz. İnşallah bu mesajlarla beraber Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’ndan hayırlı neticeleri elde ederiz diye düşünüyorum. Terör örgütleri ile Türkiye şeklinde bir müttefiki terazinin iki kefesine koyma düşüncesi bile baştan sakat bir yaklaşımdır. FETÖ, PKK şeklinde kuklalara desteğin, onları o şekilde ya da bu şekilde kullanmanın bir bahanesi olması imkansız. FETÖ de PKK da komşunun tarlasına zarar vermek için ekilen zararı dokunan otlara benzer. Komşunuz onlarla mücadelenin bir yolunu muhakkak bulur, tarlasından o zararı dokunan otları temizler, fakat o tohumlar bir halde sizin arazinize de sıçrar ve güvenli olun size de zarar verir. Senelerdir terörün bumerang hususi durumunu vurguluyorum. Çeşitli vesilelerle haklılığımız süre içinde ortaya çıktı.”

SORU: Siz ABD Başkanı Biden’ın kendisine yönelik “çekil” baskısına karşı direneceğini düşünüyor musunuz? Direnir mi? Direnmeli mi? Bugün basın toplantısında yanıt verdiniz fakat Donald Trump’ı mı, Joe Biden’ı mı istersiniz?
“Ortada bir gerçek var, o da şu; her şeyden ilkin Biden esasen “çekilmiyorum” dedi. Amerikan medyası şu anda kimi nereye getirecekler bu tarz şeyleri bile açıklamaya başladı. Her iki isim de ABD halkından ikinci dönem için destek talep ediyor. Amerikan halkı iki ismin de başkanlık dönemlerinde yaptıkları ya da yapamadıkları işleri tartıp bir karar verecek. Bu sonucu bekleyip göreceğiz.”

SORU: Fransa’da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un kararıyla gidilen erken genel seçimlerde, sandıktan birinci çıkan solcu Yeni Halk Cephesi ittifakının başlıca seçim vaatleri içinde Filistin devletinin tanınması yer ediniyor. Eğer başarı göstermiş olurlar ise Filistin’e yönelik tutumları öteki Avrupa ülkeleri için de örnek teşkil eder mi? Bu konudaki yorumunuz nedir?
“Cumhurbaşkanı olarak şu anda kim hükümeti kiminle kuracak bunun kararını Fransa Cumhurbaşkanı Macron verecek. Şu anda koalisyon güçleri hangileriyse bunların hepsi de parlamentoda ihtiyaç duyulan emek harcamaları yapacaklar ve bu mevzuda da nihai söz Macron’a ilişik. Öteki taraftan tarihin doğru tarafında durmak isteyenlerin yapması ihtiyaç duyulan, Filistin’i devlet olarak tanımaktır. Hakkaniyetli, adaletli yaklaşım bunu gerektirir. Avrupa’da esasen Filistin’in haklılığının ve Filistin Devleti’nin tanınması sürecinin fitili ateşlenmiştir. Son olarak İspanya’nın, Norveç’in, İrlanda’nın, Slovenya’nın aldıkları isabetli kararlar o kapıyı aralamıştır. Fransa’nın böylesi bir karar alması bizi memnun eder. Filistin’i tanıma sonucu dünya barışına, huzura katkı sağlar. Bugün itibariyle Filistin’i devlet olarak tanımayan tüm ülkeler, zaman geçirmeden bu doğru sonucu almalıdır. Hem bölgesel hem küresel barışın yolu, 1967 sınırlarında iki devletli çözümden geçmektedir.”

SORU: İran’da Cumhurbaşkanı değişti, Ermenistan’da Paşinyan barıştan yana cümleler kuruyor. Türkiye – Azerbaycan perspektifi Kafkaslarda barışı getirmek üstüne… Bu bağlamda Ermenistan-Azerbaycan sulh anlaşması ve İran’ın Zengezur Koridoru’na bakışı mevzusunda neler söylersiniz? Ermenistan ile Azerbaycan sulh anlaşması imzaladığı süre o bölge tamamen sulh iklimi olacak ve bir ihtimal Ermenistan-Türkiye sınırının açılabileceğini işaret etmiştiniz. Bu da düşünülebilir mi?
“Niye düşünülmesin. Şu demek oluyor ki biz bu mevzuda esasen Paşinyan’a her şeyi söyledik. Artık tüm yelkenleri barışa açmamız lazım. Azerbaycan ile Ermenistan içinde kalıcı sulh yakında sağlanır diye ümit ediyoruz. Bu barışı Türkiye olarak yürekten destekliyoruz. Zengezur Koridoru’nun açılması da bu sulh anlaşmasını taçlandıracak ve tamamlayacak adımdır. Azerbaycan’ın da Ermenistan’ın da Türkiye’nin de bölgedeki öteki ülkelerin de refah ve huzuruna bu adımlar pozitif katkı sağlar. Bu kadar pozitif yönü bulunan kararların geciktirilmeden alınması ve gereğinin yapılmasını arzu ederiz. Bölgeden pozitif sinyaller geliyor, bunların müjdeli haberlere dönüşmesini temenni ediyoruz. Öteki ülkelerin de sulh sürecine katkı sağlamak noktasında benzer bir yaklaşım ortaya koymaları kalıcı barışın bir an ilkin tesisi için önemlidir. İran Cumhurbaşkanıyla yaptığımız görüşmede Zengezur Koridoru konusunu konuşmadık. Biz bir tek bu seçimi iyi mi kazanılmış olduğu mevzusunda değerlendirmeler yaptık. Türkiye-İran münasebetlerini oldukca daha değişik bir noktaya taşıyalım istiyoruz. Zengezur Koridoru bilhassa Azerbaycan, Ermenistan ve İran her insanın çıkarına olacak stratejik koridordur ve bu koridor devreye girmiş olduğu anda İran da rahatlayacak, Azerbaycan da rahatlayacak. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev için o koridor oldukca mühim. İnşallah oradaki raylı sistem devreye girmiş olduğu anda burada Azerbaycan oldukca oldukca rahatlayacak.”

SORU: 3. Dünya Savaşı riski asla olmadığı kadar sık belirtilmeye başlandı. Siz son 2 büyük internasyonal zirveye katıldığınız. Şangay Zirvesi, sonrasında NATO Zirvesi. Bu iki zirvenin sonunda bu riskin yüksek bulunduğunu görüyor musunuz? Bu şekilde bir kaygınız var mı? Eğer var ise bunu engellemek için hangi somut adımlar atılması gerekir?
“Doğrusu ben görmüyorum, görmek de istemiyorum. Dünyayı bundan ilkin harbe sürükleyen gerekçeleri ve alınmayan önlemleri düşündüğümüzde bugün o hatalara düşmemeye itina göstermenin gerektiği ortadadır. Savaştan oldukca barışı söylemeli, barışı konuşmalıyız. Attığımız her adımı gerilim değil sulh için atmalı, planlarımızı barışı sağlamak ve kalıcı hale getirmek suretiyle yapmalıyız. Tüm ülkelerin gerilim değil, sulh ve rahatlık iklimini inşa edecek çabaları hayata geçirmesi gerekiyor.”

Sıcak hava balonları 15 Temmuz’da Türk bayraklarıyla havalandı